Miejscowości

Białęgi

Nazwę miejscowości tradycja wywodzi od Białych Łęgów czyli białych podmokłych łąk. W wyniku przekształcenia wieś przybrała nazwę Białęgi. Dawniej tę miejscowość nazywano Białężyńskie Olendry, co było związane z osadnictwem olęderskim, występującym w Polsce już od połowy XVI w. Powstanie osady Białęgi datuje się na rok 1748.Wieś jest niewielka, zamieszkiwana głównie przez rolników. Cechuje ją też nieduża odległość od miast: Murowanej Gośliny, Poznania czy Obornik. Nieopodal znajduje się składowisko odpadów komunalnych.

Białężyn

Wieś położona w odległości ok. 8 km na północny zachód od Murowanej Gośliny. W księgach biskupich występuje też pod nazwą Bialenzyno. Białężyn był niegdyś własnością Kaczkowskich, potem Mycielskich a następnie Kierskich. Wieś posiada kościół, który powstał w 1725 r. z rozebranego kościoła w Słomowie. W okresie międzywojennym wieś zamieszkiwali Polacy i Niemcy. Dzieliła się na dwie części: Białężyn zamieszkały przez Polaków i Białężynek zamieszkały przez Niemców. Mieszkańcy Białężyna brali czynny udział w powstaniu wielkopolskim. Obecnie wieś jest wydłużoną „wieloulicówką” zabudowaną domami jedno i wielorodzinnymi. Jako miejscowość słynie ze wspaniałych sadów, których owoce zyskały sobie odbiorców w kraju i zagranicą.

Boduszewo

Boduszewo położone jest 3 km na wschód od Murowanej Gośliny. Nazwa miejscowości wywodzi się od dawnego imienia Bodusz. Wieś była własnością Mikołaja Brzechwy, jego syna Sędziwoja, Głębockich i Pniewskich. W 1493 r. kupili ją Potuliccy. Boduszewo było jednym z folwarków goślińskich, w 1773 r. stanowiło własność Gądkowskich. Pośrodku Boduszewa wznosi się piętrowy pałac z połowy XIX w. świadczący obecnie usługi noclegowe. W pobliżu wsi znajduje się parking leśny. Co roku w Boduszewie odbywa się Targ Wiejski będący inicjatywą samorządu oraz lokalnej społeczności.

Długa Goślina

Jest to wieś położona 7 km na północ od Murowanej Gośliny. Długa Goślina we wczesnym średniowieczu stanowiła rycerską własność ziemską. W 1932 r. odkopano tu osadę wczesnośredniowieczną, w której odnaleziono srebrny skarb, ceramikę i kości zwierząt domowych, także złote monety zwane staterami. W Długiej Goślinie znajduje się piękny drewniany kościół jednonawowy z nieco węższym prezbiterium. Wyposażenie kościoła pochodzi z XVII i XVIII w. W kościele pw. Św. Marii Magdaleny organizowane są letnie festiwale muzyczne „Musica sacra – musica profana”. Wieś posiada własną jednostkę OSP i Szkołę Podstawową.

  

Głębocko

Miejscowość ta nazywana była w przeszłości Holendrami Głębockimi. Zamieszkiwali ją niemal sami Niemcy. Zdrobniałe nazwy dla osad poholenderskich czyli „olędrów” zostały wprowadzone po I wojnie światowej. Według danych z 1841 r. właścicielem Głębocka był Ferdynand Luter.

Głęboczek

Wieś położona jest 7 km na wschód od Murowanej Gośliny pośród lasów Puszczy Zielonki nad jeziorem Głęboczek. Miejscowość zwana była niegdyś Głębodziec, Mniszek, Księży Borek, Obroczne. Od 1458 r. uzyskał prawa miejskie i na wyprawę malborską przeciw zakonowi krzyżackiemu wystawił jednego pieszego woja, co upamiętnia znajdujący się w centrum miejscowości kamień . Od roku 1580 w źródłach występuje już jako wieś. Według danych z 1841 r. właścicielem Głęboczka był Ferdynand Luther. Wiadomo że ok. 500 metrów na południowy wschód od wsi znajduje się owalne grodzisko stożkowe zwane Pańskim Dworem. Znaleziono tu ceramikę wczesnośredniowieczną. Atutem Głęboczka jest malownicze położenie w dolinie oraz krzyżujące się szlaki rowerowe, w tym droga do Sanktuarium Maryjnego w Dąbrówce Kościelnej.

Kamińsko

Wieś położona jest wśród lasów, 6 km na południowy wschód od Murowanej Gośliny w pobliżu jeziora Kamińskiego. To największa osada w głębi Puszczy Zielonki, powstała w XVIII w. w czasie kolonizacji olęderskiej, jako Kamińskie albo Pławińskie Olędry. Kamińsko jest siedzibą terenowych stacji badawczych poznańskiej Akademii Rolniczej. Nad jeziorem Kamińskim znajduje się kąpielisko strzeżone. Co roku do Kamińska zjeżdżają się rzesze turystów, aby wypocząć w domkach letniskowych. W Kamińsku znajdują się dwa duże obiekty świadczące usługi hotelarskie, organizację przyjęć okolicznościowych, imprez: hotel „Dwa Stawy” oraz pensjonat „Novel House”.

Kąty

Położona 1 km od Białęg to typowa osada leśna powstała pod koniec XVIII w. kiedy to w wyniku kolonizacji olęderskiej pojawiła się konieczność karczunku lasów. W danych pochodzących z 1885 r. znajduje się wzmianka o folwarku Kąty należącym do Długiej Gośliny. W lesie między Kątami, a Białężynem jest cmentarz, na którym grzebano ludzi zmarłych na cholerę. To świadectwo epidemii, które nawiedziły ziemię goślińską w XVII i XVIII w. Obecnie Kąty to typowa osada pracowników leśnych. W kątach znajduje się kwatera myśliwska Nadleśnictwa Łopuchówko, która co roku przyciąga turystów – myśliwych z zagranicy - głównie Holendrów i Belgów.

Łopuchowo

Jest to wieś położona 7 km na północny wschód od Murowanej Gośliny. Nazwę Łopuchowo wywodzą badacze bądź od łopianu (którego sporo rośnie w okolicy) bądź też od kmiecia o imieniu lub przezwisku Łopuch. Na początku XIX w. wieś posiadali Swiniarscy. W 1780 r. z ich inicjatywy w Łopuchowie zbudowano dwór szachulcowy. W 1806 r. Łopuchowo nabył Ksawery Chłapowski, który najprawdopodobniej dokonał rozbudowy dworu. Zapewne kiedyś prezentował się wspaniale – z wieżyczką na kalenicy i mansardowym dachem. Obecnie bardzo zniszczony. W Łopuchowie stare budownictwo przeplata się z nowo powstającymi domkami jednorodzinnymi. Łopuchowo posiada dobrze utrzymane boisko piłkarskie miejscowego KS Łopuchowo. Atutem wsi jest połączenie kolejowe na trasie Poznań – Wągrowiec.

Łopuchówko

Jest to wieś położona 7 km na północny wschód od Murowanej Gośliny. Łopuchówko zostało założone prawdopodobnie w drugiej połowie XIX w. jako folwark Marienrode. W Łopuchówku od 1948 r. miało swoją siedzibę Nadleśnictwo Zielonka – obecnie Nadleśnictwo Łopuchówko. Decyzją Wojewody z dnia 20.09.1993 r. główny kompleks nadleśnictwa został włączony w skład Parku Krajobrazowego Puszcza Zielonka. Siedzibą Państwowego Nadleśnictwa Łopuchówko jest dwór z drugiej połowy XIX w. Rozwój Łopuchówka był wynikiem lokalizacji nadleśnictwa. Dzięki temu powstały: zabudowa wielorodzinna, ujęcie wody i oczyszczalnia ścieków.

Łoskoń Stary

Nazwa wsi pochodzi prawdopodobnie od wyrazu „płasko”, „płaskurki” (męskie osobniki konopi). W źródłach wspomniano o Łoskoniu Starym już w 1153 r. W XVIII w. w wyniku kolonizacji olęderskiej lasy uległy znacznemu przetrzebieniu. Powstały nowe osady: Nowy Łoskot, Budziszewice, Kolędziń, Smolarki, Wiewierczyn, Władyszyn. Stary Łoskoń przeniesiono na prawa olęderskie w 1763 r. Według danych z 1841 r. właścicielem Łoskonia był Józef Łubieński. Obecnie wieś bardzo się rozwija, można tu nabyć grunty pod zabudowę jednorodzinną. Idealne dla ludzi ceniących sobie ciszę i spokój. Na miejscu znajduje się ujęcie wody oraz oczyszczalnia ścieków. Najbliższe połączenie komunikacyjne w Długiej Goślinie.

Mściszewo

Miejscowość położona 2 km na zachód od Murowanej Gośliny. Nazwę utworzono od imienia Mścisława, Mścisza albo Mściwoja, Mścigniewa. Wieś należała do klasztoru cysterek w Owińskach. Według słownika geograficznego z 1885 r. Mściszewo to niemiecki Wilhelmsberg leżący w pobliżu Warty, składający się z dwóch miejscowości: Mściszewa i Springmühle – młyna. Obecnie w  Mściszewie znajduje się nieczynna już cegielnia powstała w XIX w. Wieś posiada własną strażnicę OSP. Dynamicznie rozrasta się zabudowa mieszkaniowa. Nieopodal nad Wartą znajduje się przystań kajakowa „Binduga” wraz z parkingiem turystycznym, paleniskiem. Stanowi miejsce częstych imprez i wypadów mieszkańców gminy.

Nieszawa

Wieś położona ok. 8 km na północny zachód od Murowanej Gośliny na prawym brzegu doliny Nieszawskiej Strugi. Jej nazwa pochodzi od imienia Niegosława. W źródłach wymienia się ją od 1388 r. Nieszawa jest również znana pod nazwą Mieszewo. Po II wojnie światowej w Nieszawie w byłym majątku utworzono RSP Zgoda. Spółdzielnia specjalizowała się w hodowli bydła. W 1976 r. wybudowano tu ośrodek hodowli ryb. Najstarszym obiektem jest pałac wzniesiony przez Mieleckich w pierwszej połowie XIX w. częściowo przebudowany za czasów Treskowów w końcu XIX w. W 1960 r. utworzono w pałacu ośrodek szkolno-kolonijny. Podejmowano również nieudane próby otwarcia hospicjum.  Obecnie mocno podniszczony pałac wraz z malowniczym parkiem znajduje się w rękach Fundacji „Bahtałe Roma-Szczęśliwi Cyganie”. Niedaleko Nieszawy znajduję się mała osada Nieszawka.

    

Pławno

Jest to dawna osada olęderska z XVIII w. zachowało się tutaj kilka starych domów drewnianych i szachulcowych. Około roku 1773 Pławno należało do Gądkowskich. Graniczyło z holendrami Kamieńskimi zajętymi prawie wyłącznie przez Niemców. W latach 1773-1775 proboszcz Gnieźnieński toczył spory graniczne o Pławno z Gądkowskimi. Pod koniec XVIII w. właścicielem Pławna był Wincenty Gurowski. We tej - w sercu Puszczy Zielonka malowniczo położonej - wsi znajduje się Hotelik Rozmaitości, zbudowany ze starej ponad 100-letniej stajni, świadczący usługi noclegowe i tradycyjną wiejską kuchnię na najwyższym poziomie.

Przebędowo

Przebędowo graniczy bezpośrednio z miastem Murowana Goślina. Nazwa wsi pochodzi od Przebęda, imienia domniemanego właściciela osady. W 1388 r. wchodziło w skład Opola Chojnickiego. Jego właścicielem był wówczas Mikołaj Brzechwa, który później nazywał się Przebędowskim. W 1580 r. wieś ta należała do Piotra Potulickiego, a pod koniec XVIII w. do Wł. Gurowskiego. Spory o te dobra były tak poważne, że zajął się nimi Sejm wyznaczając do ich rozstrzygania specjalną komisję. Najstarszymi reliktami przeszłości w Przebędowie są: pałac, park krajobrazowy oraz zabudowania folwarczne. Pałac zbudowano w 1890 r. w centralnym punkcie parku na wzniesieniu dla ówczesnego właściciela Carla von Winterfelda. Tuż obok przebędowskiego dworu odkopano grobowiec, w którym znaleziono naczynia z pokrywami. W jednym z nich był pierścionek brązowy. Wieś posiadała gorzelnię parową, młyn wodny i cegielnię.

Raduszyn

Dawniej była to osada olęderska o nazwie Hamer, powstała w latach 1736. Znajdował się tu zakład hutniczy żelaza. Ponadto w Raduszynie wyrabiano papier i olej oraz mielono zboże. W tej dawniejszej osadzie młyńskiej zachowała się rządówka z końca XIX w. i nietynkowany młyn z początku XIX w. Obecnie w Raduszynie działa szkółka jeździecka u Państwa Kosakowskich, która oferuje naukę jazdy konnej dla dzieci i młodzieży.

Rakownia

Wieś położona na skraju Parku Krajobrazowego Puszcza Zielonka, w odległości 2 km na południowy wschód od Murowanej Gośliny. W 1580 r. należała do Piotra Potulickiego, Wojewody Płockiego, a w końcu XVIII w. do Wł. Gurowskiego. Potem jej właścicielem był książę Sachsen-Attenburg. Obecnie poprzez pozyskanie dotacji z UE rozbudowywana jest świetlica wiejska. Dzięki zaangażowaniu mieszkańców powstała kaplica i boisko sportowe. Prężnie działa Stowarzyszenie Przyjaciół „Rakowni”, które m.in. prowadzi ognisko przedszkolne.  Wieś posiada na sprzedaż atrakcyjne działki budowlane, co wpłynęło na szybki wzrost liczby mieszkańców w ostatnich latach.

Starczanowo

Wieś położona wśród lasów ok. 6 km na północny zachód od Murowanej Gośliny. W latach 1364-1580 nazywała się także Siarczanowo, później Starczynowo i Siarczanów. Wieś była własnością kapituły poznańskiej, osadzoną na prawie niemieckim. We wsi stała niegdyś kaplica, a w pobliżu działała wapniarnia. W 1885 r. wspomniano o wykopaniu w pobliżu Siarczanowa cmentarzyska z popielnicami. W 1975 r. opodal Starczanowa utworzono rezerwat Śnieżycowy Jar, który jest niewątpliwie atrakcją. Na przełomie lutego i marca rośnie tutaj śnieżyca wiosenna, kwiat będący unikatem na nizinach. Atutami miejscowości są: malownicze położenie, naturalny krajobraz. Jest to idealne miejsce żeby pospacerować i wypocząć. W wyniku prac wykopaliskowych w lesie opodal miejscowości odnaleziono ślady grodziska kasztelańskiego z XIII wieku zwanego Ostrowem Radzimskim. Obecnie trwają tam dalsze prace archeologiczne.

Trojanowo

Wieś leży na trasie Murowana Goślina – Rogoźno. Nazwa wzięła się podobno od imienia jednego z rycerzy Bolesława Chrobrego - Trojana. Powstało prawdopodobnie w 1255 roku. Istnieje hipoteza ,że Trojanie brali udział w walce ze Szwedami w okresie „potopu szwedzkiego”. W XIX wieku istniał tam folwark majątku Przebędowo, a właścicielem jego był niejaki Gorzyński. W 1909 r. w Trojanowie przebywał cesarz Wilhelm II. Od 1919 r. istniała we wsi szkoła polska. W czasie II wojny światowej Niemcy zamordowali 15 mieszkańców Trojanowa. Przed wsią znajduje się pomnik ku ich czci. Po wojnie utworzono w Trojanowie Rolniczą Spółdzielnię Produkcyjną o nazwie „Pionier”.

Uchorowo

Jest to jedna z większych wsi, dawniejsze dobra rycerskie, położona przy trasie Murowana Goślina – Oborniki Wlkp., w odległości ok. 10 km na północny zachód od Murowanej Gośliny. W 1388 r. wchodziło w skład Opola Chojnickiego. Wraz z Szymankowem tworzyło parafię i posiadało kościół. W 1628 r. kościół (pw. Wszystkich Świętych) miał dzwonnicę z dwoma dzwonami i plebanię. W 1827 r. świątynia spłonęła. W 1580 r. właścicielem Uchorowa był Melchior Raczkowski, w 1633 r. - Piotr Ulikowski, w 1742 r. Józef Dobrzycki, a w latach 1778-93 Mycielscy, potem Antoni Garczyński. W 1840 r. posiadał ją Józef Grabowski. Jest to typowa wieś o układzie ulicówki. Rozwinęła się na bazie zespołu dworsko-parkowego i zabudowań folwarcznych. Obecnie jest tu kaplica, plac sportowy, remiza strażacka, poczta, Klub Wiejski (filia MGOKiR) i sklep.

Wojnowo

W 1325 r. biskup poznański Jan, fundując parafię Gać, zaliczył do niej Wojnowo. Wieś była w posiadaniu Trezerów, Korytowskich, ostatecznie Kolski sprzedał ją hrabiemu Tyszkiewiczowi. W 1580 r. współwłaścicielem Wojnowa był Jan Paprocki. Przed laty znajdowała się tu gorzelnia parowa. Dziś to malownicza wieś o znacznych walorach krajobrazowych (las i jez. Wojnowskie, odrestaurowany park i pałac z połowy XIX w. stanowiący obecnie własność prywatną). Funkcjonują tu: plac sportowy i dwa sklepy. W zachodniej części wsi znajduje się kaplica pw. św. Jana Chrzciciela. Przy drodze do Łopuchowa ciągnie się aleja lipowa mająca ok. 1,5 kilometrów długości.

Wojnówko

Znajduje się 3 km od Wojnowa. Jest tam rozległe osiedle prywatnych domków letniskowych, zbudowanych po 1970 r. na zachodnim brzegu jeziora Łomno, które mimo, iż nie posiada strzeżonego kąpieliska, jest miejscem letnich wypadów nad wodę mieszkańców okolicznych miejscowości. Należy do wsi typu holenderskiego.

Zielonka

Miejscowość położona w sercu Parku Krajobrazowego „Puszcza Zielonka”, 7 km od Murowanej Gośliny. Dawniej nazywała się Zieloną Dąbrową, albo Zielonem od właściciela - niejakiego Petrco de Zelona Dombrowa. W dokumentach pojawia się od 1397 r. W 1580 r. istniał tu młyn Jana Iwińskiego. W XVIII w. osada należała do Dębińskich. W 1793 r. była własnością gen. Jana Lipskiego na Głęboczku. Obecnie znajduje się tu Ośrodek Naukowo-Dydaktyczny Uniwersytetu Przyrodniczego im. A. Cieszkowskiego w Poznaniu. Osobliwością jest arboretum. Na 83 ha zgromadzono 800 gatunków drzew i krzewów. Przy głównym wejściu do arboretum rosną dwa okazałe kasztanowce o obwodach 420 i 330 cm uznane za pomniki przyrody, oraz dąb o obwodzie 310 cm. W pobliżu wsi znajduje się ścieżka przyrodnicza: „Zbiorowiska roślinne wokół jeziora Zielonka”. Ma ona ok. 3 km długości. Znajdujący się we wsi parking leśny z wiatą i miejscem na ognisko jest ulubionym miejscem wypadowym, nie tylko rowerzystów. Bursa Uniwersytetu Rolniczego świadczy usługi noclegowe, organizuje przyjęcia weselne i konferencje.