Wystawa: 50. rocznica przemianowania goślińskiego Rynku na pl. Powstańców Wlkp.

50. rocznica przemianowania goślińskiego Rynku na plac Powstańców Wielkopolskich

Centralną częścią historycznej części Murowanej Gośliny jest bezsprzeczniepPlac Powstańców Wielkopolskich – założenie rynkowe wytyczone w momencie lokacji naszego miasta w XIV wieku. Przez lata najważniejszy plac miejski nazywany był Rynkiem, pełniąc rolę głównego miejsca targowego Murowanej Gośliny, przy Rynku miały też swą siedzibę władze miejskie. W okresie zaborów pruskich także Niemcy zachowali znaczenie tej nazwy, dosłownie ją tylko zniemczając – plac nosił nazwę Markt, a więc Rynek. Nazwa ta przetrwała bez zmian okres zaborów, czasy dwudziestolecia międzywojennego, okupację hitlerowską oraz okres stalinowski. 50 lat temu nastąpiła zmiana. 28 stycznia 1962 roku na uroczystej akademii zorganizowanej z okazji 43. rocznicy wybuchu Powstania Wielkopolskiego, na wniosek Związku Bojowników o Wolność i Demokrację poparty uchwałą Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Murowanej Goślinie, nadano Rynkowi nazwę plac Powstańców Wielkopolskich. Zmiana ta była efektem chęci uhonorowania tych wszystkich mieszkańców Wielkopolski, którzy na przełomie grudnia 1918 roku i stycznia roku 1919 chwycili za broń i samodzielnie wyzwolili swą ziemię z rąk niemieckich. To chwalebne wydarzenie nie było zbyt ciepło wspominane przez władze polskie w czasach stalinowskich – wówczas jakiekolwiek tradycje inne niż rewolucyjne budziły nieufność decydentów. Przełom 1956 roku doprowadził do pewnych zmian w ludzkiej mentalności – znów można było szczycić się czymś innym, niż uczestnictwem w ruchu rewolucyjnym i w budowaniu „Polski Ludowej”. A mieszkańcy Murowanej Gośliny szczycili się swoją powstańczą przeszłością. Na terenie miasta wciąż wówczas mieszkali uczestnicy Powstania Wielkopolskiego, nie brakowało też potomków i krewnych innych, nieżyjących już powstańców. Uczestnicy powstania mogli już oficjalnie zrzeszyć się w ZBoWiD-zie, podobnie jak żołnierze II wojny światowej. Chcąc upamiętnić ich zwycięstwo, wywalczone samodzielnie, bez pomocy obcych wojsk i przeciw silniejszemu przeciwnikowi, zarówno władze, jak i społeczeństwo Murowanej Gośliny zaaprobowały zmianę tradycyjnej nazwy Rynku na plac Powstańców Wielkopolskich – był to ówcześnie najgodniejszy sposób uczczenia ofiary poniesionej przez młodych Wielkopolan na przełomie 1918 i 1919 roku. Pamięć tą umocniono jeszcze przez odsłonięcie tablicy ku czci goślińskich powstańców na ścianie goślińskiego ratusza w styczniu 1964 roku, oraz poprzez wybudowanie pomnika ku czci poległym powstańcom i ofiarom II wojny światowej, którego odsłonięcie miało miejsce we wrześniu roku 1969.

Abstrahując od znaczenia historycznego tej zmiany, pół wieku temu zakończyła się w Murowanej Goślinie epoka Rynku, a zaczęła epoka placu Powstańców Wielkopolskich. I mimo tych pięćdziesięciu lat dla wielu osób w potocznej rozmowie plac nadal jest Rynkiem.

Dariusz Paprocki
Izba Regionalna Ziemi Goślińskiej
Biblioteka Publiczna